Wellicht heeft u er als zorginstelling ook mee te maken: Bankconvenanten in uw financieringsovereenkomst(en). Deze convenanten zijn bedoeld om het krediet- en tegenpartijrisico voor de bank te beperken. Op zichzelf is daar niets mis mee, maar het is wel belangrijk om de af te spreken convenanten kritisch te benaderen. Waarom? En waarom is het belangrijk om kritisch te zijn over deze bankconvenanten? Dat leggen we hieronder uit.

Wat zijn bankconvenanten?

Bankconvenanten zijn afspraken tussen uw zorginstelling en de bank die deel uitmaken van een leningovereenkomst. Vaak betreffen deze convenanten financiële ratio’s waar uw organisatie minimaal aan moet voldoen. Voorbeelden van veelgebruikte bankconvenanten zijn de Debt Service Coverage Ratio (DSCR), Interest Coverage Ratio (ICR), solvabiliteit, Loan-to-Value, EBITDA, enzovoort. De bank stelt in de leningsovereenkomst vast dat deze convenanten aan bepaalde normen moeten voldoen. Als deze normen niet worden gehaald, kan dit leiden tot het aanvragen van een Waiver (kost geld) of dat het continuiteitsoordeel door de accountant wordt niet afgegeven of – in het ergste geval – leidt het tot opeisbaarheid van de lening.

Hoewel het begrijpelijk is dat banken convenanten opnemen om hun risico’s te beperken en grip te houden op de financiële prestaties van uw zorginstelling, zijn er toch enkele ontwikkelingen waar wij grote vraagtekens bij plaatsen.

Beperking van uw ondernemings- en beleidsvrijheid

Een van de belangrijkste kritiekpunten is dat bankconvenanten uw ondernemings- en beleidsvrijheid ernstig kunnen beperken. Door te strenge financiële ratio’s en operationele beperkingen op te leggen, kan de zorginstelling gedwongen worden korte termijnbeslissingen te nemen die niet stroken met de langetermijnstrategie. Dit kan innovatie belemmeren en uw zorginstelling weerhouden van investeringen in kansen die de langetermijngroei bevorderen. Steeds vaker leggen banken bijvoorbeeld een convenant op waarin een plafond wordt gesteld aan toekomstige investeringen. Hoewel begrijpelijk bij grote, risicovolle investeringen, beperkt dit soort convenanten vaak onnodig de ondernemings- en beleidsvrijheid van uw zorginstelling. In dat geval is het dus erg belangrijk om vooraf goed af te stemmen hoe de definitie luidt en met de financier te bepalen hoe e.e.a. wordt uitgelegd en met welke frequentie de ratio wordt berekend. Om welke investeringen gaat het eigenlijk? En is het ook de bedoeling dat uw organisatie een rem op haar investeringen zet, na een sterk financieel jaar en dus een hoge liquiditeitspositie? Zijn investeringen uit eigen middelen dus ook niet mogelijk?

Op de stoel van de bestuurder en de Raad van Toezicht

We zien dat banken naast de standaard ratio’s, zoals DSCR en solvabiliteit, ook andere convenanten opnemen, zoals een minimale EBITDA. Hoewel het begrijpelijk is dat banken willen zorgen dat uw organisatie de rente en aflossingen kan betalen of voldoende vermogen heeft, kan het opleggen van convenanten zoals een minimale EBITDA te ver gaan. Dit geeft de bank namelijk (te) veel invloed op uw operationele kasstromen, zelfs als uw andere ratio’s gezond zijn. Bijvoorbeeld: de lening is bijna afgelost en uw onderneming heeft eenmalig een slecht jaar. Het afgesproken niveau van de EBITDA wordt dan mogelijk niet gehaald, maar wellicht kan de lening wel uit de aanwezige liquiditeiten worden afgelost.

Belemmering voor groei en herstel

In tijden van economische tegenspoed kunnen bankconvenanten contraproductief zijn. Als uw organisatie bijvoorbeeld te maken heeft met tijdelijke uitdagingen, zoals personeelstekorten of hoog ziekteverzuim, heeft u vaak behoefte aan flexibiliteit om extra te investeren. Te strenge convenanten kunnen uw organisatie echter belemmeren, waardoor het moeilijker wordt om uit een dal te klimmen of de tijdelijke uitdagingen te weerstaan door extra investeringen. Dit kan niet alleen schadelijk zijn voor uw organisatie, maar ook voor de bredere economie en uw sector als geheel.

Tot slot

Hoewel het begrijpelijk is dat banken convenanten opnemen om hun risico’s te beperken, kunnen deze convenanten aanzienlijke nadelen en beperkingen met zich meebrengen voor uw zorginstelling. Het gebruik ervan benadrukt de noodzaak van een evenwichtige benadering, waarbij de risico’s voor de bank worden beperkt zonder de groei, innovatie en operationele vrijheid van uw zorginstelling onnodig te belemmeren. Ons advies is dan ook om kritisch te zijn op de soort convenanten en de normen die de bank voorstelt, en een open dialoog aan te gaan met uw bank. Heeft u daarbij handvatten nodig, dan staan wij voor u klaar.

Ruud Pijpers