“Ja, de rente is laag geef ik als reactie naar een opdrachtgever, nog nooit zo laag geweest”. Ik ben sinds dit jaar een vijftiger, mijn arbeidzame leven, althans voor het eggie, is gestart in 1994. Dat is het jaar waarin het ‘rentebewustzijn’ in mijzelf is aangewakkerd. Jaar op jaar bleek dat de rente toch telkens weer lager kon. Even leek 5% een bodem, daarna 3% en toen we echt dachten dat de rente niet lager meer kon werd deze 1% en verhip, zelfs negatief. Deze reactie had ik eigenlijk zo’n beetje op ieder moment in de afgelopen 25 jaar kunnen geven. Telkens werd namelijk de rente lager en telkens weer waren de voorspellingen van banken dat de rente zou gaan stijgen.
Het maken van de keuze voor een rentelooptijd is een gecompliceerde, waarbij de hoogte van de rente, als je niet oppast, de doorslaggevende stem heeft. Wat wij soms zien is dat de wens uitkomt op looptijden die niet passen bij de kasstromen van de organisatie, die niet passen bij de ontwikkeling van de financieringsbehoefte. Daarom wil ik u vandaag laten kennismaken met een andere denkwijze, een andere wijze om tot een keuze van rentelooptijd te komen.
Langer lenen is goedkoop… (?)
Sluit u voor vijf jaar een (aflossingsvrije) lening af onder garantie van WSW of WFZ, dan krijgt u vijf jaar lang een creditnota van ca. 0,05%. Ongekend. Maar heeft u er iets meer voor over, zeg 0,5%, dan legt u voor vijftien jaar de rente vast op het tarief van 0,3%. En nog eens 0,2% er boven op leidt tot een vaste rente van 0,5% voor dertig jaar. Als kleine jongetjes voor de snoepwinkel willen we tegen dit soort tarieven best een onsje meer. “Ach, weet u wat, maak er maar 50 jaar van…”. Maar als we dan kiezen voor echt lange looptijden, waar kiezen we dan eigenlijk voor?
Wat is wijsheid in deze?
Een insteek is de rentemissie. Als u voor langere termijn de rente vastlegt en daarmee het project financieel rond breidt, dan gaat u voor zekerheid. Een aantrekkelijke gedachte, zeker als ook nog eens de meerjarenbegroting opfleurt van uw keuze. Maar geeft het wel zekerheid? Want hoe lang is de financiering benodigd? Over het algemeen zie ik zowel de investeringen in de energietransitie als die voor nieuwbouw voor de komende tien jaar opgenomen in de prognoses. De financieringsbehoefte gaat als gevolg daarvan veelal door het dak. Extrapoleren van deze prognose, in 2050 moeten we immers CO2 neutraal zijn, maakt zichtbaar dat we de financiering echt heel lang nodig hebben. Of niet soms …?
Vrije operationele kasstroom naar aflossingen
Een ander vertrekpunt is de gedachte dat u uw vrije operationele kasstroom aanwendt voor aflossingen. Gaat u investeren en maakt u daarom een investeringsafweging, dan gaat deze hand in hand met de financieringsafweging. Zonder investeringen geen nieuwe financiering. Het voordeel hiervan is dat bij achterblijvende investeringen geen financieringsoverschot ontstaat.
En als we het nu mis hebben?
Natuurlijk, stijgt de rente, dan hadden we de rente liever langer vastgelegd. En daalt de rente, dan kloppen we elkaar op de borst dat we dat niet hebben gedaan. Echter, nu de financiering al vastleggen voor mogelijke toekomstige investeringen is speculatief.
Treasury is geen profit-center, het gaat erom de huidige en de toekomstige financiële risico’s in kaart te brengen en te beheersen. Niet om risico’s te creëren. U hoeft geen verwachting van de rente te hebben om een professionele treasurer te zijn. Beter nog: liever niet. De richting van de rente en uw voorspelkracht in deze, zijn van ondergeschikt belang in de uitoefening van uw functie. Wat men wel van u verwacht is dat de treasury wendbaar is. Wendbaar om de financieringspositie aan te kunnen sluiten bij een veranderende activastrategie. Wendbaar door een aanwending te hebben voor uw operationele kasstroom als de activastrategie plots wijzigt.
Dus ja, de rente is laag, nog nooit zo laag geweest. Maar zullen we toch met elkaar niet voor de muziek uit gaan lopen?
Richard Wamelink