‘Eerlijk gezegd heb ik vaak het gevoel dat ik niets interessants te vertellen heb’ zei de vos.

Wellicht herkent u het bovenstaande. Het is een bekende passage uit het boek ‘De jongen, de mol, de vos en het paard’. Een mooi vormgeven prentenboek met allerlei levenswijsheden, een bestseller. Op de pagina’s zelf staat weinig tekst, de woorden krijgen betekenis door de illustraties. Je moet er van houden, maar ik ben dit soort boeken waarin dieren de hoofdrol spelen gaan waarderen. Het zal alles te maken hebben met de niet aflatende inspanning van een huisgenoot in studententijd om Toon Tellegen voor te dragen.

Meer en meer woorden

Of het gevoel van de president van de ECB, Christine Lagarde, ook wel eens overeenkomt met dat van de vos? Na het terugluisteren van een gemiddelde persconferentie kan ik hier zeker in komen. Maar hoe het gevoel dan ook mag zijn bij de voorvrouw van de ECB, uitleggen en toelichten doen ze in Frankfurt. Onderzoek heeft uitgewezen dat de ECB vanaf de jaren ’90 steeds meer is gaan vertellen. De destijds geldende regel om minimaal te communiceren is ingewisseld voor een bredere toelichting bij de persconferenties. Het is nodig om als centrale bank verantwoording af te leggen.

Verwachtingen

Naast verantwoording is ook verwachting een aandachtspunt. Het beleid van de ECB is direct gekoppeld aan de zogenaamde korte rente (denk aan Euribor), maar ook de lange rente is hieraan gerelateerd. Deze rente, die relevant is voor aantrekken van leningen, maar ook de hypotheekrente, kan dus op indirecte wijze, middels opkopen beïnvloed worden door de ECB.

In juli 2022 besloot de ECB voorlopig geen forward guidance meer af te geven. Forward guidance is niets anders dan de (wijze van) communicatie over toekomstig beleid. Vaak heeft het betrekking op beleidstarieven zoals de herfinancieringsrente of beleid met betrekking tot opkoopprogramma’s. Recent nog gaf Klaas Knot aan dat als het aan hem ligt, deze forward guidance niet snel terugkomt. Volgens Knot heeft het de ECB eerder kwaad dan goed gedaan. Vanwege deze forward guidance moest de centrale bank langer wachten dan (achteraf) wenselijk was met het verhogen van de rente. Eerst moesten opkoopprogramma’s afgebouwd zijn, dat was reeds gecommuniceerd en het is van belang om verwachting na te komen.

Voor wie is de ECB-boodschap bedoeld?

In wetenschappelijke studies is onderzocht wat het effect is van ECB-communicatie. Hierbij is de vraag gesteld of de maandelijkse persconferentie wel het geschikte instrument is om Jan Modaal te informeren. Onderzoek geeft aan dat de meeste onderwerpen de gemiddelde burger niet direct interesseren. Dit is onderbouwd met de zgn.  rationele ‘inattentie-theorie’. Deze theorie zegt dat als er geen urgentie is tot aanpassing in de eigen persoonlijke situatie, de boodschap niet aankomt. (Overigens was dit de afgelopen periode wel anders vanwege de torenhoge inflatie die burgers direct in de eigen portemonnee raakt). Conclusie was dan ook dat het logisch en verstandig is om de communicatie met het grote publiek te beperken en de praktische toepassing over te laten aan de kranten en de journalisten (of wellicht een treasury-adviesbureau uit Huis ter Heide).

Reggae

Het is de moeite waard om eens een rondje te maken bij andere centrale banken. Vooral in Latijns Amerikaanse landen, zetten de centrale banken sociale media in om de ‘gewone burger’ te bereiken. De Bank of Jamaica spant de kroon met een goed bekeken serie ‘Centrally Speaking’ en een reggae song met onder meer de boodschap ‘when inflation stable en predictable, that’s the way to go’. Of we in Europa deze kant op moeten? De ECB is met ‘De ECB luistert’  Europa in gegaan. Een mooie stap om het grote publiek te informeren, maar wat mij betreft ook voldoende. Want teveel toeters en bellen, daar houden de financiële markten niet van. De afgelopen maanden heeft de ECB daarom geleidelijk en voorzichtig de weg vrijgemaakt om een neerwaartse rentestap te kunnen zetten. Als Lagarde op de komende persconferentie vooral het gevoel van de vos ‘ik heb niets interessants te zeggen’ kan overbrengen is het doel van de ECB geslaagd.

Vooral geen vuurwerk. Want woorden doen ertoe!

Corné Kasper

Reageren op dit bericht? Stuur ons een bericht onder vermelding van ‘Marktperspectief’.